Jestem przekonany, że tytułowe pytanie kojarzy się wam z rozmową Jezusa z Piotrem. A z czym kojarzy wam się pytanie: "Co zrobił Piotr?" Odpowiedzcie sobie tutaj szczerze, gdyż do waszej odpowiedzi odwołam się przy końcu tego artykułu. Przypomnijmy sobie jednak najpierw wydarzenia, które poprzedziły rozmowę Jezusa z Piotrem przy ognisku.
DEKLARACJA LOJALNOŚCI
Po ostatniej wieczerzy Jezus zapowiedział swoim uczniom coś niesamowitego: "Po moim zmartwychwstaniu wyprzedzę was do Galilei" (Mt 26:32). Ażeby zmartwychwstać, trzeba najpierw umrzeć! Do Piotra nie dociera jednak informacja o zmartwychwstaniu, ale raczej o śmierci. Wyraża gotowość bycia przy swoim Panu do samego końca, bez względu na to, jak zachowają się inni. "Choćby się wszyscy zgorszyli z ciebie, ja się nigdy nie zgorszę" (Mt 26:33). "Choćbym miał z tobą umrzeć, nie zaprę się ciebie. Podobnie mówili wszyscy uczniowie" (Mt 26:35). Fantastyczna deklaracja lojalności.
PRÓBA LOJALNOŚCI
Jezus zostaje aresztowany. "Wtedy wszyscy uczniowie opuścili Go i uciekli" (Mt 26:56). Jednakże Piotr nadal szedł za Jezusem, ale z daleka, już nie jako wierny przyjaciel, ale jako ciekawski obserwator, "aby zobaczyć, jak się to skończy" (Mt 26:58).
Przebywanie blisko Jezusa w chwilach Jego największej popularności zapewne było dla poczucia własnej wartości Piotra czymś bardzo satysfakcjonującym. Dzięki temu stał się osobą publiczną i znaną. Był "kimś." Był bardzo blisko osoby, za którą chodziły tłumy. Mimo że nie było prasy ani telewizji, stał się znany wielu ludziom. Jednakże prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie, w chwilach kryzysowych. Łatwo być blisko tych, którzy odnoszą sukces i zyskują popularność. Trudniej dochować lojalności, kiedy spotykają ich kłopoty i problemy. Z pozycji przyjaciół przechodzimy do pozycji obserwatorów. Możemy ogłupiać siebie, ale inni nie zawsze dają się na to nabrać. Kiedy płomienie ogniska oświetliły twarz Piotra, zostaje rozpoznany przez zwykłą służącą. Piotr wypowiada kilka słów i zostaje rozpoznany również po mowie, jako ktoś z Galilei. Został rozpoznany z wyglądu i mowy. Jednakże zapiera się swej przynależności do Jezusa: "Nie znam tego człowieka" (Mt 26:74).
GORZKI PŁACZ
Jakie uczucia musiały zawładnąć Piotrem od tamtej chwili? Kiedy zapiał kur, przypomniał sobie proroctwo Jezusa o tym, że się Go zaprze. W tym momencie gorzko zapłakał. Jezus znał go na wylot. Przewidział jego reakcje. Co teraz z nim będzie ? Czy będzie mógł spojrzeć innym w twarz? Czy będzie mógł spojrzeć Jezusowi w twarz? Przecież powiedział, że zmartwychwstanie.
ROZMOWA PRZY OGNISKU (J 21:15-17)
Jezus zmartwychwstał i wiedział jakie uczucia targały sercami Jego uczniów z powodu postawy, jaką przyjęli w chwili próby. Nie tylko Piotrowi musiało być wstyd i zapewne nie tylko on gorzko zapłakał. Wszyscy deklarowali mu wierność i lojalność a w rzeczywistości wszyscy Go upuścili.
Jezus nie zrezygnował ze swoich uczniów. Nadal chciał, aby byli świadkami Jego zmartwychwstania i misjonarzami, którzy mieli głosić Dobrą Nowinę o przebaczeniu grzechów. Najpierw jednak musieli przebaczyć sobie samym. Ich zranione emocje musiały zostać uzdrowione. Aby to mogło nastąpić, potrzebna była rozmowa duszpasterska. Uczniowie mieli ten przywilej, że jej inicjatorem był najlepszy duszpasterz, sam Jezus Chrystus.
Miłujesz mnie więcej?
Jezus rozpoczyna rozmowę z Piotrem od postawienia mu pytania: "Szymonie, synu Jana, miłujesz mnie więcej (miłością agape) niż ci? Rzekł mu (Piotr), ty wiesz, że cię miłuję (miłością fileo)."
Piotr nie odpowiedział na pytanie, które zadał mu Jezus. Kiedyś Piotr zaklinał się, że choćby wszyscy opuścili Jezusa, to on jednak pozostanie przy Nim. Innymi słowy, uważał, że był w stanie zaoferować Jezusowi większą miłość niż pozostali uczniowie. Jednakże deklarował Jezusowi coś, do czego jeszcze nie był zdolny - miłość agape.
MIŁOŚĆ AGAPE
Termin agape określa miłość Boga do człowieka. "Tak Bóg umiłował (miłością agape) świat, że Syna swego dał ..." Człowiek zostaje uzdolniony do takiej miłości dopiero wtedy, kiedy staje się świątynią Ducha Świętego, czyli kiedy zawierza ewangelii i przyjmuje Jezusa jako swego Zbawiciela i Pana. Do tego momentu działanie Ducha Świętego w człowieku sprowadza się do przekonywania go o jego grzeszności i o potrzebie pojednania się z Bogiem przez Jezusa Chrystusa. Kiedy człowiek wyznaje swoje grzechy i przyjmuje Jezusa, wtedy Duch Święty zamieszkuje w nim, aby kształtować w nim charakter Boga Jezusa Chrystusa, czyli miłość agape. "W Nim [Chrystusie] i wy, którzy usłyszeliście Słowo prawdy, ewangelię zbawienia waszego, i uwierzyliście w Niego, zostaliście zapieczętowani obiecanym Duchem Świętym, który jest rękojmią [gwarancją] dziedzictwa naszego.." (Ef 1:13-14). Jeśli uwierzyłeś ewangelii, to otrzymałeś Ducha Świętego, który jest Bożą gwarancją tego, że otrzymasz w przyszłości to wszystko, co Bóg przygotował dla swoich dzieci. Duch Święty uzdalnia cię do kochania miłością agape, gdyż "miłość Boża (agape) rozlana jest sercach naszych przez Ducha Świętego, który nam jest dany" (Rz 5:5). Dopiero kiedy jest nam dany Duch Święty, stajemy się zdolni do miłości agape, którą Piotr oferował Jezusowi, nie będąc jeszcze do niej zdolnym.
Ale czy ty mnie miłujesz MIŁOŚCIĄ AGAPE?
Wróćmy zatem do Piotra i jego wymijającej odpowiedzi. Nie upiera się już przy tym, że miłuje Jezusa WIĘCEJ niż pozostali uczniowie, a zamiast miłości agape, oferuje miłość fileo, czyli przyjaźń.
Jezus wraca jednak do tematu miłości agape i zadaje Piotrowi kolejne pytanie: "Szymonie, synu Jana, miłujesz mnie miłością (agape)? Czyli innymi słowy, chce mu zakomunikować, że nie pyta się o miłość fileo, ale o agape.
Piotr odpowiada "Ty wiesz, że cię miłuję (fileo)." Ponownie Piotr odpowiada wymijająco, deklarując ponownie przyjaźń. Czy zaparcie się Piotra było jednak aktem jego przyjaźni do Jezusa?
CZY TY JESTEŚ MOIM PRZYJACIELEM?
Jezus zadaje Piotrowi trzecie pytanie: "Szymonie, synu Jana, miłujesz mnie (miłością fileo)?" Czyli innymi słowy, czy ty naprawdę jestem moim przyjacielem? Jezus zakwestionował nawet to fileo, przy którym obstawał Piotr. Nic dziwnego, że to wywołało w nim smutek. Jednakże Jezus nie chce pogrążać Piotra w rozpaczy. Na każde wyznanie przyjaźni ze strony Piotra, Jezus reaguje poleceniem: "paś owieczki moje." Innymi słowy, jeśli jesteś moim przyjacielem, to wracaj do służby. Nie zrezygnowałem z ciebie. Idź i głoś Dobrą Nowinę. Podnoś na duchu tych, którzy upadają. Będziesz ich rozumiał, gdyż sam przez to przeszedłeś. Nie będziesz ich potępiał, gdyż Ja nie potępiłem ciebie. Nie będziesz z nich rezygnował, gdyż Ja nie zrezygnowałem z ciebie.
ROZMOWA DUSZPASTERSKA CZY NADANIE PRYMATU?
Rozmowa Jezusa z Piotrem ma charakter duszpasterski i nie ma nic wspólnego z nadaniem mu sukcesyjnego prymatu. Piotr potrzebował przebaczenia, pocieszenia i uzdrowienia zranionych wspomnień.
WYBÓR MIEJSCA ROZMOWY
Jezus postanowił porozmawiać z Piotrem w nieprzypadkowo wybranym miejscu - przy ognisku. Ludzie czasów Jezusa spędzali wiele czasu przy ognisku. Tam toczyła się duża część życia rodzinnego i towarzyskiego. Piotr zaparł się Jezusa przy ognisku. Jakie skojarzenia nasuwałyby mu się, ilekroć usiadłby do ogniska? Za każdym razem przypominałby sobie swój upadek. Ognisko wywoływałoby w nim nieustanne poczucie winy, przez co nie mógłby normalnie funkcjonować w społeczeństwie. Jezus rozwiązuje ten problem w taki sposób, że rozmawia z Piotrem właśnie przy ognisku. Od tej pory, siadając do ogniska Piotr przypominał sobie o swoim upadku, ale również o łasce i przebaczeniu, które okazał mu Jezus. Potwierdzeniem przyjęcia łaski było odważne wyznawanie Jezusa przed innymi ludźmi. Niebawem, w dniu zesłania Ducha Świętego, Piotr wygłosi kazanie, po którym nawróci się kilka tysięcy ludzi. Piotr zaniesie ewangelię do Samarytan i do Rzymian, czyli do pogan. Pozwoli się Bogu prowadzić do miejsc i ludzi, do których normalnie nigdy by nie poszedł.
TWOJE BOLESNE WSPOMNIENIE
Może i w twoim życiu była sytuacja, której wspomnienie zadaje ci ból. Nie dręcz się nią dłużej. Wróć do chwili, w której upadłeś i spotkaj się tam z Jezusem Chrystusem. Wyznaj mu wszystko. Jezus doskonale zna tę sytuację, ale oczekuje twojej szczerości. Jeśli wyznasz mu swój grzech, to Bóg ci go przebaczy zgodnie z obietnicą: "Jeśli wyznajemy grzechy swoje wierny jest Bóg i sprawiedliwy i odpuści nam grzechy, i oczyści nas od wszelkiej nieprawości" (1J 1:9).
Co zrobił Piotr?
Czy pamiętasz, jakie było twoje pierwsze skojarzenie, kiedy przeczytałeś to pytanie na początku artykułu? Kiedy zadaję to pytanie w różnych grupach, na ogół pierwsza reakcja jest być może podobna do twojej: spontaniczne, "zaparł się Jezusa." Kiedy po tej reakcji pytam się ludzi, czy pamiętają coś pozytywnego z życia Piotra, wtedy następuje dłuższa chwila milczenia, po której już dużo mniej głosów przytacza wydarzenia z Dnia Pięćdziesiątnicy, lub jego modlitwę na dachu. Takimi jesteśmy. łatwiej nam przychodzi pamiętać czyjeś upadki, niż sukcesy.
JAKIE MYŚLI PIELĘGNUJESZ O INNYCH?
Właśnie, jaka byłaby twoja reakcja, gdyby postawiono ci pytanie: Co zrobił lider twojej grupy? Na czym byś się skupił? Na jego sukcesach czy jego zaniedbaniach? A jaka byłaby reakcja innych, gdyby zadano im takie pytanie w odniesieniu do ciebie?
RZECZYWISTOŚĆ
Nie jesteś doskonały. Popełniłeś już w życiu wiele błędów i grzechów. Jeśli je wyznasz Bogu, powołując się na zastępczą śmierć Chrystusa na krzyżu, zostaną ci przebaczone. Bóg ci przebaczy, choć ludzie mogą długo przechowywać w pamięci twoje winy. A jeśli nawet ci je kiedyś wytkną, to pamiętaj, Bóg ci przebaczył. Upadek Piotra został opisany w Biblii. Już tyle milionów a może i nawet miliardów ludzi dowiedziało się o tym. Jezus przebaczył jemu, przebaczy i tobie. Piotr nie użalał się nad sobą, lecz zabrał się do roboty. Zrób to samo.
24.11.1994
Jerzy Marcol
Powyższy tekst był opublikowany w "Chrześcijaninie", nr 1 / 2, 1995